تشنج نوزادی:                                                                                                                                                                                                                                                   

 از نظر بالینی تشنج، اختلالات گذرا در فعالیت مغزی است که بصورت حرکتهای غیرطبیعی ، قطع تنفس یا اختلال تنفسی، اختلالات رفتاری، یا اختلالات کارکرد سیستم عصبی بروز می کند.

تشنج به صورت ناگهانی ایجاد می شود و غیر ارادی و غیر قابل کنترل است.

تشنجی که در ‪دوره نوزادی روی می دهد به علت اینکه تکامل عصبی نوزاد را به مخاطره می اندازد، یک فوریت پزشکی است و به سرعت در جهت درمان آن باید اقدام شود.

تشنج نوزاد یک بیماری زیربنایی را مطرح می‌کند. به همین خاطر اختلال "تشنج نوزاد" نیاز به ارزیابی برای شناخت علت بیماری و شروع اقدامات درمانی دارد.

علائم تشنج در نوزادان:

کاهش سطح هوشیاری، اختلال هوشیاری، بیهوشی

بروز حرکاتی غیر ارادی در اعضای بدن نوزاد که این حرکات ممکن است قسمتی از بدن یاتمام اعضا را درگیرکند. ممکن است شیرخوار به شدت دست وپابزند، سروچشمهای کودک به یک طرف بچرخد یا اینکه فقط یک دست یا یک پای کودک دچار حرکات تکان دهنده شدید شود و این حالت چند ثانیه تا چنددقیقه طول بکشد.

ممکن است فقط شبیه ملچ و ملوچ در نوزادان باشد و تغییر حالت در چشمها و خیره شدن به یک سمت و پیدا بودن سفیدی چشم

گاهی هنگام تشنج کودک ادرار می‌کند.

ممکن است هنگام تشنج برای چند لحظه به نقطه ای خیره شود.

علت تشنج در نوزادان چیست ؟
۱- کمبود اکسیژن رسانی به مغز
۲- کاهش قند خون
۳- کاهش کلسیم خون
۴- عفونت ها
۵- اختلالات دستگاه عصبی
۶- اعتیاد مادر به مواد مخدر و چند علت نادر دیگر

پس از ترخیص نوزاد مبتلا به تشنج به نکات زیر توجه فرمایید:

در حین حملات تشنج برای جلوگیری از مسدود شدن راه هوایی نوزاد و  آسپیراسیون شیر، نوزاد را به پهلو قرار دهید و راه هوایی او را باز نگه دارید و پس از پایان تشنج به پزشک مراجعه نمایید.

کنترل تب جهت جلوگیری از بروز تشنج مجدد ضروری است.چنانچه پزشک برای کودک شما دارویی تجویز نموده که در هنگام تب استفاده کنید حتماً با توجه به دستور پزشک استفاده نمایید.

علائم و نشانه های هشدار :

در صورت بروز هر یک از موارد زیر به پزشک مراجعه نمایید:

 هر مقدار تب حتی به میزان کم

 علائم مشکوک به تشنج

 زرد شدن نوزاد

 کاهش وزن

 ادرار نکردن یا ادرار کم

 عدم دفع مدفوع همراه با سفتی شکم

 خوب شیر نخوردن

 بی حالی

 خواب آلودگی

 سردی بدن یا دست و پاها

 بی قراری مداوم

 استفراغ پشت سرهم پس از هربار تغذیه

 تنفس تند و صدادار

 زنش پره های بینی

 کبودی نوزاد

 رنگ پریدگی

 عفونت چشم ها

زمان مراجعه مجدد:

 طبق توصیه پرستار و پزشک موقع ترخیص، جهت چک مجدد نوزاد به درمانگاه مربوطه مراجعه نمایید.

 مدارک مورد نیاز در اولین ویزیت پس از ترخیص (جواب آزمایشات غربالگری و سایر آزمایشات درخواستی،سونوگرافی ،خلاصه پرونده و...) را همراه داشته باشید.

 مراقبت از  نوزاد در منزل :

 از سردی دستها و پاهای نوزاد جلوگیری شود.

 نوزاد در کنار منبع تولید گرما یا زیر نورآفتاب قرار داده نشود.

 نوزاد در مقابل کوران هوا قرار نگیرد.

 ازاستفاده قنداق و پوشاندن لباس زیاد به نوزاد خودداری نمایید. لباس ساده و یقه گشاد متناسب با فصل (جنس نخی، پنبه) پوشانده شود.

 مراقبت کانگرویی را یاد بگیرید و از نوزاد مراقبت کانگرویی نمایید.

 جهت تمیز نمودن نوزاد در منزل، یک روز در میان و یاحداقل هفته‌ای دو بار نوزاد را حمام نمایید. در بقیه موارد میتوانید از آب و پنبه برای نظافت استفاده کنید.

 ماساژ صحیح نوزادان در رشد آنها موثر است.

 دفعات ادرار طبیعی نوزاد حدود 8- 7 دفعه در شبانه روز ادرار بیرنگ  وحدود 4-2 بار مدفوع در 24 ساعت، می‌باشد.

 جهت پیشگیری از ادرار سوختگی پای نوزاد هر 3- 2 ساعت پوشک نوزاد تعویض شده و ناحیه آلوده به ادرار و مدفوع با آب ساده شسته شود. در صورت قرمزی و یا زخم در ناحیه پوشک جهت استفاده از داروی مناسب به پزشک مراجعه نمایید.

 مراقبت از  محل ختنه ، از آلودگی با مدفوع وکنترل علائمی مثل قرمزی موضعی، خونریزی، تغییر رنگ، تیرگی ،و تورم نوک آلت، خونریزی  و ترشح چرکی و عدم ادرارتا 24 ساعت پس از ختنه رااطلاع دهید.

 برجستگی پستان در نوزادان امری طبیعی است بنابراین از دوشیدن یا ماساژ پستان نوزاد جداً خودداری نمایید.

 بند ناف نوزاد را تمیز و خشک نگه دارید و در زیر پوشک یا قنداق محبوس نکنید.

 نیازی به استفاده از ناف بند، الکل و مواد ضدعفونی روی ناف،نمی‌باشد.

(در صورت مشاهده قرمزی،التهاب،ترشح چرکی زردرتگ و بدبو و نشت خون اطراف ناف با پزشک مشورت کنید)

 در صورت گرفتگی بینی فقط با دستور پزشک از 2-1 قطره کلرورسدیم در هر سوراخ و تمیز نمودن آن با پوار (فین گیر) استفاده کنید.

 نوزاد به طور متوسط 18-16 ساعت در شبانه روز می‌خوابد.(از 20دقیقه تا 3ساعت) و بهتر است سرنوزاد، بالاتر در زاویه 30درجه باشد و خم نشود.

 بهترین مدل خواباندن نوزاد پس از شیردهی، رو به مادر در زاویه 45-30 درجه (در سطح شیبدار) و نیم ساعت اول پس از شیردهی به پهلوی چپ و سپس به پهلوی راست خوابانده شود.

تغذیه نوزاد:

 حتی الامکان از شیشه و پستانک استفاده نشود مگر در مواردی که پزشک صلاح بداند.(نوزادان شکاف کام)

 دفعات تغذیه نوزاد بر حسب درخواست نوزاد بوده و حداقل  8 بار در 24ساعت (حداقل هر 3-2 ساعت یکبار) و هر بار به مدت 20 دقیقه انجام شود.

 شیردهی به نوزاد هنگام شب ،لازم است .خصوصاً نوزادان دچار زردی را هر 3- 2 ساعت برای شیردهی از خواب بیدار نمایید.شیردهی از هر دو پستان تداوم یابد.

 تغذیه نوزاد در شش ماه اول زندگی فقط با شیر مادر است  که بهترین و کاملترین غذا تا پایان شش ماهگی است .و از دادن ترنجبین، شیرخشت، بارهنگ و آب قند و... به نوزاد خودداری نمایید.

 نوزادان که شیر هیپوآلرژن دارند مادر در صورتی می‌تواند به نورزاد شیر بدهد که از حدود یک ماه قبل از محصولات لبنی استفاده نکرده باشد.

در نوزادانی که شیر خشک مخصوص تجویز شده ،مثل نوزادان مبتلا به بیماری متابولیک که بدلیل نقص آنزیمی رژیم خاص دارند،حتماً فقط از شیر مخصوص طبق دستور پزشک استفاده شود .

 پیشگیری از عفونت :

شستشوی دستها قبل از هر تماس با نوزاد، قبل از شیردهی و شیردوشیدن لازم است.

تا حد امکان نوزاد را به مکان های پرجمعیت نبرید و از تماس با افراد بیمار بپرهیزید.

 نکات قابل توجه در مصرف دارو:

 طبق دستور پزشک در دفترچه یا نسخه تحویلی و توصیه پرستار مقدار مناسب قرص خوراکی را داخل هاون کوچک کاملاً کوبیده و پودر موجود را با مقدار مناسب آب حل نموده و به نوزاد بخورانید.

 اسید فولیک، ویتامین ای و مولتی ویتامین را طبق دستور پزشک استفاده نمایید.

 آنتی بیوتیک  را حتما سر ساعت استفاده نماید.

 داروی ضد تشنج مثل فنوباربیتال و فنی توئین طبق دستور پزشک و سرساعت داده شود. بطور ناگهانی قطع نشود و طبق دستور تا زمان نیاز استفاده شود.

پیگیری‌ها‌ی پس از ترخیص نوزاد:

واکسیناسیون: طبق پروتکل موجود پیگیری و انجام شود. جهت پیگیری انجام واکسیناسیون به نزدیکترین مرکز بهداشتی محل زندگی مراجعه نمایید.

 جهت انجام تست غربالگری بعد از ترخیص با در دست داشتن خلاصه پرونده ترخیص به نزدیکترین مرکز بهداشتی محل زندگی مراجعه نمایید.

(غربالگری در نوزادان سالم ،در5-3 روزگی انجام می‌شود).

پیگیری‌های درمانی( مشاوره‌ها و آزمایشات تیروئید ،ROP 6-4 هفتگی نوزاد بخصوص در نوزادان نارس، شنوایی سنجی(ABR) ،اکوکاردیوگرافی، سونوگرافی های توصیه شده و طبق نظر پزشک انجام شود و سپس جهت مراجعه با در دست داشتن جواب تست مورد نظر طبق جدول زیر به پزشک مربوطه مراجعه نمایید: