مصاحبه با دکتر محسن صدیقیان دکترای تخصصی علوم تغذیه به مناسبت روز جهانی خود مراقبتی
دکتر محسن صدیقیان دکترای تخصصی علوم تغذیه، متخصص تغذیه و رژیم درمانی بالینی توضیحاتی در خصوص اصول صحیح تغذیه و زندگی سالم در روز جهانی خود مراقبتی ارائه کرد.
به گزارش روابط عمومی دانشگاه علوم پزشکی تهران بیمارستان فوق تخصصی کودکان بهرامی، دکتر محسن صدیقیان دکترای تخصصی (Ph.D) علوم تغذیه، متخصص تغذیه و رژیم درمانی بالینی دانشگاه علوم پزشکی تهران به مناسبت روز جهانی خود مراقبتی توضیحاتی در خصوص اصول صحیح تغذیه و زندگی سالم را ارائه کرد. خود مراقبتی به منزله یکی از رفتارهای ارتقاء دهنده سلامتی در تمام سنین است و در واقع به عنوان هنری تلقی می شود که تمام افراد جامعه باید نسبت به آن آگاه باشند.
در زمینه خود مراقبتی تغییر رفتار و تغییر شیوه زندگی نظریه های مختلفی وجود دارد. کاربردی ترین نظریه ای که افراد خودشون بتوانند این تغییر و تحول رو انجام بدهند که نتیجه آن منجر به خود مراقبتی شود نظریه تحول است. این نظریه شش مرحله دارد.
1- مرحله پیش تأمل: در بحث تغذیه و شیوه زندگی سالم در این مرحله فرد از رفتارهای غذایی نادرست خود آگاه است، اما برنامه یا انگیزه‌ای برای تغییر شیوه زندگی خود نداشته و ممکن هست سابقه شکست های متعدد در زمینه این تغییرات را هم داشته باشد. در این مرحله انکار تاثیر مزایای خود مراقبتی بر سلامتی هم وجود دارد.
2-مرحله تأمل: در این مرحله فرد با استفاده از مطالب علمی، مشاوره، فضای مجازی و .... در مورد تغییر شیوه زندگی و تغذیه مناسب نسبتا آگاه شده، مزایای آن را کاملا می‌داند، اما هنوز به "باور من میتوانم" دست پیدا نکرده است.
3-مرحله آماده سازی: در این مرحله فرد به دنبال برنامه ریزی و مدیریت زمان برای ایجاد این تغییرات سالم است و به مرور زمان به "باور من میتوانم" دست پیدا کرده است.
الف-سه راهنمای بسیار ساده میتواند به فرد برای برنامه ریزی واجرای رژیم غذایی سالم کمک کند. اولین راهنما معتبر هرم راهنمای غذایی است که به مرور زمان به روز رسانی شده است. هرم غذایی راهنمایی ساده است که به فرد در زمینه مقدار و حجم مصرف هر گروه غذایی، انتخاب نوع غذای مصرفی در هر گروه، ممنوعیات غذایی، میزان مایعات مصرفی و فعالیت فیزیکی کمک می‌کند.
ب- راهنمای بعدی که به زبان ساده تر میتواند مورد استفاده قرار گیرد، راهنمای "بشقاب من" (My plate) است. در این راهنما توضیح داده شده است که ترکیب بشقاب غذایی هر فرد چه مواردی باشد، در یک بشقاب چه مقدار حجم از هرگروه غذایی باید سرو شود و در هر گروه چه نوع غذایی باید انتخاب شود باشد.
ج- بنده به عنوان متخصص تغذیه دستورالعمل ساده‌ای را ایجاد و برای برخی افراد پیشنهاد می‌کنم. اصل تنوع، تعادل، تناسب!
با رعایت این سه اصل "ت" بحث خود مراقبتی و اصول تغذیه سالم به راحتی قابل اجرا خواهد بود. در بحث تنوع منظور این است که در هر گروه غذایی تنوع انتخاب داشته باشید، به عنوان مثال نان های مصرفی را متنوع انتخاب و مصرف کنید، ازگروه گوشت و پروتئین همه انواع آن (ماکیان، گوشت قرمز، ماهی، تخم مرغ و...) را مصرف کرده و فقط یک نوع خاص مانند گوشت قرمز را مکرر مصرف نکنید. اصل تعادل یعنی اینکه استفاده غیر متعادل حتی از یک ماده غذایی سالم می تواند مضر باشد. هر ماده غذایی را در اندازه متعادل مصرف کنید، به عنوان مثال مصرف بیش از 3 الی 5 واحد میوه نداشته باشید، زیرا میوه ماده غذایی سالمی است اما در مقدار زیاد منجر به چاقی، چربی خون بالا و کبد چرب می شود. اصل سوم و مهم تناسب است. منظور از تناسب این است که فرد با توجه به وضعیت جسمانی، سلامتی، سن و قد، فعالیت ورزشی یا بیماری ها نوع و مقدار مواد غذایی مصرفی خود را بسنجد و آگاهانه مصرف کند. به عنوان مثال کله پاچه غذای مقوی هست اما نه برای فردی که اضافه وزن شدید داشته یا چربی و کلسترول خون بالایی دارد. برای این فرد این غذا مضر و کاملا غیر مغذی می باشد.
4- مرحله چهارم مرحله عمل است. در این مرحله فرد برنامه خود را اجرا کرده و این فرایند منجر به تغییراتی در رفتار خوردن و سلامتی او و شاید هم تغییراتی وزنی شود. این تغییرات به نحوی است که دیگران هم متوجه آن شده و منجر به ایجاد انگیزه، افزایش اعتماد به نفس در فرد می‌شود.
5-مرحله 5 مرحله نگهداری است. در این مرحله تداوم تغییر رفتار رخ میدهد. نیاز است که فرد یک بازبینی داشته و اگر نیاز به تغییرات دیگری در شیوه زندگی هست آن ها را هم به مرحله اجرا برساند. به عنوان مثال اگر تغذیه خود را اصلاح کرده حالا نیاز است که یک برنامه ورزشی سبک مانند پیاده روی را هم در برنامه خود بگنجاند.
6- در مرحله پایان یا خاتمه فرد به یک تعهد کامل ذهنی و جسمی به تغییراتی که انجام داده رسیده است. دیگر هیچ علتی نمیتواند این تغییرات سالم رفتاری را از بین ببرد. به این مرحله ، مرحله عادت هم میگویند یعنی رفتارهای سالم تبدیل به عادت شده اند و دائما تکرار می شوند.
با اجرای این شش مرحله شیوه زندگی قابل اصلاح بود و فرایند خود مراقبتی که به دنبالش بودید کاملا دست یافتنی می باشد.
نظر دهید