مکونیوم آسپیراسیون

وارد شدن مدفوع به حلق و بینی در زمان تولد

 تولد پدیدهای زیبا و معجزه آسا و گاهی خطرناکترین حادثه در طول زندگی فرد است.بدن انسان بلا فاصله بعد از  تولد نیاز به تنظیم وهماهنگی فوق العاده برای سازش با شرایط جدید  دارد.حتی بیشتر از حدی که در ادامه حیات به آن نیاز خواهد داشت.90%نوزادان که متولد میشوند نیاز به کمک ندارند و درصد کمی  کمک مختصر می‌خواهند.

همان طور که میدانید  جنین درطی دوران حاملگی درون کیسه ای در رحم که محتوی آب و مواد دیگری میباشد غوطه ور است واکسیزن ومواد غذایی لازم برای رشد را از طریق رگهایی که در جفت می باشد از بدن مادر  دریافت میکندششهای جنین پر از مایع است وتنفس وکار ایی ندارد بعد از تولد ارتباط نوزاد با جفت قطع شده وریه ها تنها منبع تامین اکسیژن خواهد بود در نتیجه مایع موجود در ریه باید  درعرض ثانیه های اول تولد جذب شده و با هوای اکسیزن دار پر شود رگهای خونی ریه باز شده و باعث می‌شود اکسیژن جذب شده به قسمتهای بدن برسد.

نوزاد ممکن است پیش از زایمان یا در جریان آن و یا پس از تولد  دچار مشکل گردد اگر مشکل در داخل رحم شروع شود ( چه پیش از زایمان یا در حین زایمان)اغلب به علت کاهش جریان خون جفت یا بند ناف اولین نشانه می‌تواند کند شدن ضربان قلب جنین باشد .گاهی به دنبال زجر و شل شدن عضلات  جنین داخل شکم مادر مدفوع می‌کند در 5تا20 در صد کل زایمانها دفع  مدفوع داخل کیسه آب  رخ می دهد .مدفوع جنین همان محتویات روده جنین می‌باشد که شامل مایع کیسه آب ، سلولهای جدا شده پوست و دستگاه گوارش است .معمولاًدفع مدفوع نشانه زجر جنین می باشد که با کاهش ضربان قلب و کمبود اکسیزن جنین همراه است .

دفع مدفوع اکثرا در نوزادان با دوره ومدت حاملگی طبیعی یا نوزادانی که از تاریخ زایمان گذشته رخ می دهد. مکونیوم یک ماده سبز تا سیاه رنگ چسبنده و غلیظ است .

روش برخورد در موقع زایمان در این شرایط با زایمان طبیعی  متفاوت است در این هنگام باید بالافاصله بعد از خروج سر قبل از خارج شدن شانه اقدام به تمییز کردن  دهان و حلق  و بینی نوزاد کرد در موارد شدید گاهی پزشک مجبور میشود جهت نوزاد لوله داخل نای قرار داده و محتویات مدفوع و مایعی که داخل نای شده را تمییز نماید و تا پاک شدن نای این عمل را چندین بار تکرار کند بعد از تمییز کردن نای  بایستی اکسیژن و در صورت لزوم با کلاهک(ماسک) به نوزاد برسانند.

به منظور جلوگیری از وارد شدن مدفوع  و محتویات معده به داخل ریه جهت نوزاد لوله  داخل معده گذاشته و محتویات آن را تخلیه می نمایند

ورود محتویات مدفوع به ریه نوزاد به دو علت خطرناک است

1 -بسته شدن راه هوایی

2 -تحریک و آسیب ریه

ممکن است نشانه های آنها در طی چند ساعت  اولیه نیز بروز نماید که به صورت کبودی ؛ سیاه شدن پوست نوزاد ؛کاهش ضربان قلب نوزاد ؛شلی نوزاد ؛افزایش تعداد تنفس ؛حرکت پره های بینی ؛ فرو رفتن قفسه سینه هنگام نفس کشیدن باشد.این گروه از نوزادان باید در بخش مراقبتهای ویزه (ان ،آی ، سی، یو) بستری شوند .

 و مهمترین اقدام در این نوزادان کمک تنفسی برای رسیدن به تنفس طبیعی  می باشد در موارد وخیم‌تر  و مقاوم به درمان گاهی پزشک ناچار میشود برای نوزاد دستگاه کمک تنفسی  استفاده کند  و از آن جا که مدفوع باعث رشد میکروب میشود آنتی بیوتیک تزریقی نیز  باید شروع شود.

هشدارهای پس از ترخیص:

با بروز هر یک از علائم زیر در اسرع وقت به پزشک مراجعه نمایید.

هر مقدار تب حتی به میزان کم، عدم تعادل درجه حرارت بدن، اختلال در شیر خوردن( عدم شیر خوردن، اختلال بلع، آسپیراسیون یا قطع مکرر شیر خوردن)، استفراغ، دیستانسیون شکم(نفخ و باد کردن شکم)، عدم دفع مدفوع بیش از 3-2 روز، بی حالی و شیر نخوردن، گریه و بی قراری غیر متعارف، قرمز یا کبود شدن ناگهانی همراه با آپنه یا دیسترس تنفسی، استفراغ خونی یا خون در مدفوع، تغییر رنگ پوست، کبودی(سیانوز)، motteling لکه لکه شدن یا شبکه ای شدن ناگهانی رنگ پوست، علائم مشکوک به تشنج، زرد شدن نوزاد بیشتر از زمانی که در بیمارستان بستری بوده، کاهش وزن، ادرار نکردن یا ادرار کم، خواب آلودگی،  سردی بدن یا دست و پاها، استفراغ پشت سرهم پس از هربار تغذیه، تنفس تند و صدادار، زنش پره های بینی، رنگ پریدگی، عفونت چشم ها ، لرزش چانه، دستها و پاها( اندامها) ، فیکس شدن طولانی چشمها( مستقیم یا انحراف به بالا و اطراف)، حالت شنا کردن، یا دوچرخه زدن در پاها یا پدال زدن کف پا، سفت شدن ناگهانی اندامها، تغییرات اتونوم( سردی پوست، سیانوز یا کبودی صورت، لبها، بدن، تند شدن ضربان قلب، پرش اندامها یا حرکات تکانی در اندامها، ملچ و ملوچ کردن در دهان، قطع تنفس، بی حالی ناگهانی(آتونی)

مراقبت از  نوزاد پس از ترخیص:

 درجه حرارت مناسب اتاق برای نوزاد نارس 26-25  درجه سانتی گراد می­باشد.

 از سردی دستها وپاهای نوزاد جلوگیری شود.

 از قرار دادن نوزاد، در کنار بخاری، رادیاتورشوفاژ، جریان باد کولر و پنکه و یا تابش مستقیم آفتاب پرهیز شود.

کنترل درجه حرارت نوزاد، بهترین راه پرهیز از مشکلات گرما و سرمای بدن نوزاد می­باشد.(درجه مناسب بدن نوزاد با ترمومتر زیر بغل 36.5 – 36 درجه سانتی گراد)

 معمولاً کلاه، جوراب و دستکش در روزها و هفته های اول  بعد از ترخیص، بخصوص در فصول سرد سال توصیه می­شود.

 ازاستفاده قنداق و پوشاندن لباس زیاد به نوزاد خودداری نمایید.

لباس ساده و یقه گشاد متناسب با فصل (جنس نخی ، پنبه) بپوشانید.

 از نوزاد مراقبت کانگرویی نمایید.

جهت تمیز نمودن نوزاد در منزل، یک روز در میان و یاحداقل هفته‌ای دو بار نوزاد را حمام نمایید. در بقیه موارد میتوانید از آب و پنبه برای نظافت استفاده کنید.

 ماساژ صحیح نوزادان در رشد آنها موثر است.

 دفعات ادرار طبیعی نوزاد حدود 8- 7 دفعه در شبانه روز ادرار بیرنگ  وحدود 4-2 بار مدفوع در 24 ساعت، می‌باشد.

 جهت پیشگیری از ادرار سوختگی پای نوزاد هر 3- 2 ساعت پوشک نوزاد تعویض شده و ناحیه آلوده به ادرار و مدفوع با آب ساده شسته شود. در صورت قرمزی و یا زخم در ناحیه پوشک جهت استفاده از داروی مناسب به پزشک مراجعه نمایید.

 مراقبت از  محل ختنه ، از آلودگی با مدفوع وکنترل علائمی مثل قرمزی موضعی، خونریزی، تغییر رنگ، تیرگی ،و تورم نوک آلت، خونریزی  و ترشح چرکی و عدم ادرارتا 24 ساعت پس از ختنه رااطلاع دهید.

 برجستگی پستان در نوزادان امری طبیعی است بنابراین از دوشیدن یا ماساژ پستان نوزاد جداً خودداری نمایید.

 بند ناف نوزاد را تمیز و خشک نگه دارید و در زیر پوشک یا قنداق محبوس نکنید.

 نیازی به استفاده از ناف بند، الکل و مواد ضدعفونی روی ناف، نمی‌باشد.

 درصورت مشاهده قرمزی، التهاب، ترشح چرکی زردرتگ و بدبو و نشت خون اطراف ناف با پزشک مشورت کنید.)

 در صورت گرفتگی بینی فقط با دستور پزشک از 2-1 قطره کلرورسدیم در هر سوراخ و تمیز نمودن آن با پوار (فین گیر) استفاده کنید.

 نوزاد به طور متوسط 18-16 ساعت در شبانه روز می‌خوابد.(از 20دقیقه تا 3ساعت) و بهتر است سرنوزاد، بالاتر در زاویه 30درجه باشد و خم نشود.

 بهترین مدل خواباندن نوزاد پس از شیردهی، رو به مادر در زاویه 45-30 درجه (در سطح شیبدار) و نیم ساعت اول پس از شیردهی به پهلوی چپ و سپس به پهلوی راست خوابانده شود.

 بهتر است در ماه­های اول زندگی نوزاد نارس، از مسافرتهای طولانی، حضور در مهمانی­های شلوغ، پرهیز شود. بوسیدن نوزاد ممکن است باعث انتقال بیماریها به نوزاد نارس شود. (سیستم ایمنی نوزاد نارس، ضعیف است.)

تغذیه نوزاد: از آنجا که شیرمادر برای نوزاد نارس ارجح است، مادر حتی الامکان با شیر خود نوزاد را تغذیه کند. حتی الامکان از شیشه و پستانک استفاده نشود. دفعات تغذیه نوزاد بر حسب درخواست نوزاد بوده و حداقل  8 بار در 24ساعت (حداقل هر 3-2 ساعت یکبار) و هر بار به مدت 20 دقیقه انجام شود. شیردهی به نوزاد هنگام شب، لازم است .خصوصاً نوزادان دچار زردی را هر 3- 2 ساعت برای شیردهی از خواب بیدار نمایید. شیردهی از هر دو پستان تداوم یابد. تداوم تغذیه با شیر مادر یا شیر خشک، در نوزادان نارس، هر 2.5-2 ساعت لازم است. درصورت خواب بودن نوزاد بیشتر از 4-3 ساعت احتمال کاهش قند خون وجود دارد، لذا بهتر است تغذیه با شیر، قبل از رسیدن به این حد با بیدار کردن نوزاد شیر دهی از سر گرفته شود. خیس بودن پوشک و وزن­گیری روزانه 30-20 گرم یا هفته­ای 200-150 گرم، معیار مناسبی برای کافی بودن تغذیه نوزاد است.

نکات قابل توجه در مصرف دارو:

 طبق دستور پزشک در دفترچه یا نسخه تحویلی و توصیه پرستار مقدار مناسب قرص خوراکی را داخل هاون کوچک کاملاً کوبیده و پودر موجود را با مقدار مناسب آب حل نموده و به نوزاد بخورانید.

آنتی بیوتیک  را حتماً سر ساعت استفاده نماید و سرخود هیچ دارویی را قطع یا کم و زیاد نکنید.

پیگیری های پس از ترخیص:

جهت پیگیری انجام واکسیناسیون به نزدیکترین مرکز بهداشتی محل زندگی مراجعه نمایید.

جهت انجام تست غربالگری بعد از ترخیص با در دست داشتن خلاصه پرونده ترخیص به نزدیکترین مرکز بهداشتی محل زندگی مراجعه نمایید.

پیگیری‌های درمانی( مشاوره‌ها و آزمایشات تیروئید، ROP ، اکو،سونوگرافی و شنوایی سنجی(ABR) طبق نظر پزشک انجام شود و سپس جهت مراجعه با در دست داشتن جواب تست مورد نظر طبق جدول زیر به پزشک مربوطه مراجعه نمایید:

 

نکات قابل توجه در مصرف دارو:

طبق دستور پزشک و توصیه پرستار مقدار مناسب قرص خوراکی را داخل هاون کوچک کاملاً کوبیده و پودر موجود را با مقدار مناسب آب حل نموده و به نوزاد بخورانید.

اسید فولیک، ویتامین ای و مولتی ویتامین را طبق دستور پزشک استفاده نمایید.

آنتی بیوتیک را سر ساعت استفاده نماید.

داروی فنوباربیتال سرساعت ناگهانی قطع نشود و طبق دستور تا زمان نیاز استفاده شود.